Монгол Улсын Ерөнхийлөгч үндэсний өв соёлыг хадгалж хамгаалах, сурталчилан таниулах үүднээс 2010 онд Бурхан Халдун уул, түүнийг хүрээлсэн газар нутгийн байгалийн болон соёлын хосгүй гайхамшигт үнэ цэнийг тодорхойлж Дэлхийн өвд бүртгүүлэх тухай зарлиг гаргасны дагуу холбогдох судалгааны ажлыг хийж, Дэлхийн өвийн газарт хүргүүлснээр ЮНЕСКО-гийн Дэлхийн өвийн хорооны 39 дүгээр чуулганы 2015 оны 07 дугаар сарын 04-ний өдрийн хуралдаанаар “Бурхан Халдун уул, түүнийг хүрээлсэн тахилгат газар нутаг” гэж Дэлхийн соёлын өвд бүртгэсэн билээ.

Дэлхийн соёлын өвд бүртгүүлснээр Монгол Улсын Засгийн газар Дэлхийн өвийн газрын хамгаалалтын захиргаа байгуулах, өвийн газрын үнэ цэнэ, ач холбогдлыг олон нийтэд сурталчлан таниулах, ЮНЕСКО-ийн эмблем бүхий хөшөө босгох, хамгаалалтын менежментийн төлөвлөгөө боловсруулж хэрэгжүүлэх, хэрэгжилтийн тайланг 4 жил тутамд Өвийн хороонд хүргүүлэх зэрэг ажлуудыг хийх үүрэг хүлээдэг билээ.

Монгол Улсын Засгийн газрын 2018 оны 10 дугаар сарын 03-ны өдрийн 299 дүгээр тогтоолоор Дэлхийн өвийн газрын хамгаалалтын асуудлыг Хан Хэнтийн улсын тусгай хамгаалалттай газрын хамгаалалтын захиргаанд хариуцуулсан тул хамтын ажиллагаатай БНСУ-ын Үндэсний паркийн захиргаанд хүсэлт тавьж энэхүү гэрэлт хөшөөг БНСУ-ын Үндэсний паркийн дэмжлэгтэйгээр байгууллаа.

Гэрэлт хөшөөны нээлтийн үйл ажиллагаа 2018 оны 11-р сарын 21-ний өдөр Төв аймгийн Мөнгөнморьт сумын нутаг Хэрлэнгийн дээд Цагаан аралд боллоо.

Нээлтэнд Байгаль орчин, аялал жуулчлалын дэд сайд Ц.Батбаяр, Тусгай хамгаалалттай нутгийн удирдлагын газрын мэргэжилтэн С.Мөнх-Оргил, хэвлэлийн албаны дарга Р.Сарангоо, БНСУ-ын Үндэсний паркийн захиргааны дарга Kwon Kyung-Up, тус агентлагийн хамтын ажиллагааны дарга Moon, Myung Keun тэргүүтэй төлөөлөгчид, Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан спортын яамны соёлын өвийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн Б.Даваацэрэн, Соёлын өвийн үндэсний төвийн соёлын өвийн бүртгэл судалгааны газрын дарга М.Цэцэнбилэг, Мөнгөнморьт сумын ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн дарга С.Энхбаатар, Хан Хэнтийн улсын тусгай хамгаалалттай газрын хөгжлийн зөвлөх Маркус Пеш, байгаль хамгаалагчид, нутгийн иргэд оролцлоо.

Энэхүү гэрэлт хөшөө нь 3,65 м өндөр 1,6м өргөнтэй Чингис хааны алтан гэрэгэ бүхий дүрстэй юм. Чингис хааны алтан гэрэгэ нь мөнх тэнгэрээс бууж буйг илэрхийлж үүлэн дээр буйгаар дүрсэлж, урт өргөн болон зөв харьцаа нь нар сарны тооллыг илэрхийлж мөнх оршихыг, нутгийн боржин чулуу нь бат бөх байхыг билэгдсэн билээ.

Гэрэгийн нүүрэн талд “Их Бурхан Халдун уул, түүнийг хүрээлсэн тахилгат газар нутаг” нэрээр 2015 онд Дэлхийн өвийн жагсаалтад бүртгэгдэв” гэж монгол бичгээр сийлж, суурь чулуун дээр ЮНЕСКО болон Дэлхийн өвийн хорооны эмблемийг дүрсэлсэн.

Гэрэлт хөшөөний загварыг Монгол Улсын Урлагийн гавъяат зүтгэлтэн Д.Төртогтох, хөшөөг бодит болгон боржин чулуугаар “Үүдэн чулуу” ХХК-ийн хамт олон урлалаа.

                                                               Хан Хэнтийн УТХГ